بررسی کامل آپاندیس و روش های مختلف جراحی آن

یکی از رایج ترین عمل هایی که روی بدن انسان صورت می گیرد عمل آپاندیس است. در این مقاله قصد داریم به این مساله بپردازیم و هرچیزی که لازم است در خصوص زائده آپاندیس و روش های عمل آن بدانید را به زبانی ساده برایتان توضیح دهیم.

آپاندیس چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

آپاندیس عضوی کوچک و لوله مانند است که از قسمت ابتدایی روده بزرگ، در ناحیه ای که به روده کوچک متصل می شود، منشعب می شود. این عضو در سمت راست پایین شکم قرار دارد و به طور معمول حدود 10 سانتی متر طول دارد، هرچند اندازه و شکل آن ممکن است بین افراد مختلف تفاوت داشته باشد

آپاندیس تا مدت ها به عنوان عضوی بی فایده شناخته می شد؛ با این حال، مطالعات جدید نشان می دهد که این عضو نقش های مهمی در سیستم ایمنی بدن و ذخیره باکتری های مفید دارد. باکتری های مفید آپاندیس می توانند در مواقعی که بدن با عفونت مواجه می شود، به بازسازی جمعیت باکتری های مفید در روده کمک کنند.

آپاندیسیت چیست و چرا رخ می دهد؟

آپاندیسیت یک بیماری رایج است و زمانی رخ می دهد که آپاندیس دچار التهاب و عفونت می شود. این التهاب اغلب به دلیل انسداد مجرای آپاندیس رخ می دهد. هنگامی که این انسداد ایجاد می شود، باکتری ها درون آپاندیس تکثیر پیدا کرده و باعث عفونت و تورم آن می شوند.

اگر این وضعیت به موقع درمان نشود، می تواند به پارگی آپاندیس و پخش عفونت در سراسر شکم منجر شود بنابراین برای پیشگیری از این مساله باید عمل آپاندیس ملتهب یا عفونی انجام شود.

دلایل اصلی آپاندیسیت چیست؟

مهم ترین دلایلی که باعث ملتهب شدن و نیاز به عمل آپاندیس می شود عبارتند از:

+ انسداد آپاندیس توسط مواد غذایی یا مدفوع

یکی از رایج ترین دلایل آپاندیسیت انسداد مجرای آپاندیس توسط مواد زائد یا مدفوع است. زمانی که مجرای آپاندیس بسته شود، باکتری ها در داخل آن تکثیر می شوند و التهاب و عفونت ایجاد می شود. این انسداد می تواند به دلیل حرکت نامناسب مواد در روده یا مصرف فیبر ناکافی اتفاق بیفتد. باقی مانده های غذایی که به خوبی هضم نشده اند نیز می توانند وارد مجرای آپاندیس شده و باعث انسداد آن شوند.

+ عفونت های گوارشی

عفونت های ویروسی یا باکتریایی در دستگاه گوارش نیز می توانند منجر به آپاندیسیت شوند. زمانی که عفونت به روده ها سرایت می کند، ممکن است به تورم غدد لنفاوی روده و در نهایت انسداد مجرای آپاندیس منجر شود. عفونت های گوارشی مانند اسهال های شدید یا بیماری هایی نظیر سالمونلا ممکن است التهاب و تورم آپاندیس را تحریک کنند و خطر ابتلا به آپاندیسیت را افزایش دهند.

+ بزرگ شدن غدد لنفاوی در دیواره روده

غدد لنفاوی در روده به مقابله با عفونت ها کمک می کنند، اما در برخی شرایط، مانند پاسخ های ایمنی شدید، این غدد متورم می شوند و ممکن است مجرای آپاندیس را مسدود کنند. این انسداد باعث تجمع باکتری ها در آپاندیس و در نتیجه ایجاد التهاب و عفونت و نیاز به عمل آپاندیس می شود.

علائم و نشانه های آپاندیسیت چیست؟

آپاندیسیت علائمی دارد که به مرور زمان بدتر و آشکارتر می شوند. تشخیص به موقع این علائم می تواند کمک زیادی به درمان سریع تر و جلوگیری از عوارض جدی کند.

• درد شکمی: درد آپاندیسیت معمولاً از ناحیه اطراف ناف شروع می شود و به تدریج به سمت راست پایین شکم منتقل می شود.
• تب و لرز: التهاب آپاندیس معمولاً با افزایش دما همراه است.
• تهوع و استفراغ: اغلب همراه با درد شکمی، تهوع و استفراغ نیز رخ می دهد.
• بی اشتهایی: فرد به طور ناگهانی علاقه خود به غذا را از دست می دهد.
• اسهال یا یبوست: گاهی اوقات افراد مبتلا به آپاندیسیت ممکن است با مشکلات گوارشی مواجه شوند.

آپاندیسیت چطور تشخیص داده می شود؟

تشخیص آپاندیسیت می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا علائم آن با بسیاری از بیماری های گوارشی دیگر مشابه است. به همین دلیل، پزشکان قبل از انجام عمل آپاندیس برای اطمینان از تشخیصدرست از روش های زیر استفاده می کنند:

+ معاینه فیزیکی

پزشک با فشار دادن نقاط مختلف شکم، حساسیت و درد را بررسی می کند. به طور خاص، پزشک ناحیه راست پایین شکم را فشار می دهد تا بررسی کند آیا در آن ناحیه درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. این روش به پزشک کمک می کند تا تشخیص اولیه را انجام دهد. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که راه بروید یا به سمت خاصی خم شوید تا تغییرات در درد بررسی شود.

+ آزمایش خون

آزمایش خون برای بررسی سطح گلبول های سفید انجام می شود. افزایش تعداد گلبول های سفید معمولاً نشان دهنده عفونت است و می تواند علامت آپاندیسیت باشد. این آزمایش به پزشک کمک می کند تا از وجود یک عفونت فعال در بدن آگاه شود و نیاز به اقدامات بیشتر را بسنجد. افزایش سطح گلبول های سفید در کنار علائم دیگر می تواند نشان دهنده آپاندیسیت باشد.

+ آزمایش ادرار

آزمایش ادرار نیز به منظور رد کردن سایر مشکلات مانند عفونت مجاری ادراری انجام می شود. برخی از علائم آپاندیسیت مشابه عفونت های مجاری ادراری یا سنگ های کلیوی است و این آزمایش می تواند به پزشک کمک کند تا این موارد را از آپاندیسیت جدا کند. آزمایش ادرار می تواند به شناسایی سایر مشکلات احتمالی کمک کند که ممکن است علت درد باشند.

+ تصویربرداری پزشکی (مهم ترین آزمایش قبل از عمل آپاندیس)

سی تی اسکن و سونوگرافی از بهترین روش ها برای تشخیص دقیق آپاندیسیت هستند. این روش ها به پزشک اجازه می دهند تا تصویر دقیقی از آپاندیس و وضعیت آن ببیند و هرگونه تورم یا عفونت را تشخیص دهد. سی تی اسکن به ویژه می تواند در تشخیص مواردی که آپاندیس به صورت غیرطبیعی تغییر کرده یا دچار عفونت شده است، بسیار مفید باشد.

عمل آپاندیس (آپاندکتومی) چیست؟

آپاندکتومی یکی از رایج ترین جراحی های اضطراری در جهان است و برای برداشتن آپاندیس ملتهب انجام می شود. اگر آپاندیس درمان نشود، ممکن است پاره شده و باعث پخش عفونت در شکم شود. این جراحی معمولاً به دو روش باز و لاپاراسکوپی انجام می شود که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

آپاندکتومی باز

عمل آپاندیس باز روش قدیمی تری است که در آن پزشک یک برش تقریباً ۵ تا ۱۰ سانتی متری در سمت راست پایین شکم ایجاد می کند و از طریق آن، آپاندیس را برداشته و خارج می کند. این روش بیشتر در مواردی استفاده می شود که آپاندیس پاره شده باشد یا عفونت در شکم پخش شده باشد.

آپاندکتومی باز به دلیل ایجاد برش بزرگ تر، به مدت زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارد، و بیمار ممکن است چند روز پس از جراحی در بیمارستان بستری بماند. همچنین در این روش، بیمار بیشتر به مراقبت های بعد از عمل نیاز دارد تا از عفونت و مشکلات زخم جلوگیری شود.

آپاندکتومی لاپاراسکوپی

آپاندکتومی لاپاراسکوپی یک روش کمتر تهاجمی و با تکنولوژی جدیدتر است که از طریق آن، جراحی با ایجاد چند برش کوچک در شکم و استفاده از دوربین لاپاراسکوپ انجام می شود. دوربین وارد شکم شده و تصاویر دقیقی از ناحیه آپاندیس را به مانیتور منتقل می کند، و پزشک با استفاده از ابزارهای دقیق، آپاندیس را خارج می کند.

یکی از مزایای عمل آپاندیس به روش لاپاراسکوپی اصلی این روش، کاهش زمان بهبودی است و بیمار به طور معمول می تواند ظرف چند روز به فعالیت های روزمره بازگردد. این روش کمتر دردناک است، جای زخم کمتری به جا می گذارد و احتمال عفونت و عوارض نیز در آن کمتر است.

مراقبت های بعد از عمل آپاندیس

پس از عمل آپاندیس، بیمار به مراقبت هایی نیاز دارد تا روند بهبودی با سرعت و کیفیت بیشتری طی شود. این مراقبت ها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز عوارض بعد از عمل دارند.

• استراحت کافی: بیمار باید از فعالیت های سنگین و پرتحرک دوری کند تا بافت های شکم بهبود یابند.
• مصرف مایعات فراوان: مایعات به بدن کمک می کنند تا سموم دفع شوند و فرآیند بهبود را سرعت می بخشند.
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین: برای جلوگیری از آسیب به بخیه ها.
• رعایت رژیم غذایی سبک: از مصرف غذاهای چرب و سنگین پرهیز کنید و غذاهایی مصرف کنید که هضم آسانی دارند.
• پیگیری منظم با پزشک: بیمار باید برای بررسی وضعیت زخم ها و اطمینان از عدم بروز عفونت های احتمالی، به پزشک مراجعه کند.

عوارض احتمالی بعد از عمل آپاندیس چه هستند؟

عمل آپاندیسیت یک جراحی نسبتاً ایمن است، اما همچون هر عمل دیگری ممکن است عوارضی ایجاد شود. برخی از این عوارض عبارتند از:

• عفونت زخم: احتمال عفونت در ناحیه بخیه ها وجود دارد و بیمار باید از زخم های خود به خوبی مراقبت کند.
• انسداد روده: ممکن است در موارد نادر، به دلیل چسبندگی داخلی، انسداد روده رخ دهد.
• آبسه شکمی: در برخی موارد، پس از عمل آبسه های کوچکی در ناحیه شکم ایجاد می شود که نیاز به درمان دارد.

آیا می توان از آپاندیسیت پیشگیری کرد؟

پیشگیری از آپاندیسیت به دلیل ناشناخته بودن عوامل دقیق آن دشوار است. با این حال، برخی تحقیقات نشان داده اند که داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر می تواند به پیشگیری از بروز آپاندیسیت کمک کند. مصرف میوه ها، سبزیجات و حبوبات به دلیل کمک به حرکت بهتر مواد غذایی در روده و کاهش احتمال انسداد، می تواند مفید باشد.

سوالات متداول درباره عمل آپاندیس